مسمومیت گیاهان گلخانه‌ای با گاز مونوکسید کربن

یا تا به حال پیش آمده که گیاهانتان بی‌دلیل پژمرده شوند یا گل ندهند؟ شاید پای یک عامل مرموز در میان باشد: گاز مونوکسید کربن. این گاز بی‌رنگ و بی‌بو، درست مانند یک قاتل خاموش، می‌تواند سلامت گیاهان گلخانه‌ای را به خطر بیندازد.

گاز مونوکسید کربن چیست و چرا برای گیاهان خطرناک است؟

گاز مونوکسید کربن (CO)، محصول سوخت ناقص مواد فسیلی مانند گاز، نفت یا چوب است. این گاز هیچ رنگ و بویی ندارد، بنابراین حضورش در محیط گلخانه به‌راحتی قابل تشخیص نیست. زمانی که این گاز در فضای گلخانه منتشر شود، گیاهان دچار حالت خفگی، افت عملکرد و در نهایت مرگ می‌شوند

 چه عواملی باعث نشت گاز مونوکسید کربن در گلخانه می‌شوند؟

مهم‌ترین منابع نشت مونوکسید کربن در گلخانه‌ها، سیستم‌های گرمایشی هستند. اما دلایل متعددی در پس این مشکل پنهان‌اند:

۱. تنظیم نبودن مشعل یا هیتر

مشعل‌هایی که به درستی تنظیم نشده‌اند، سوخت را ناقص مصرف می‌کنند و همین موضوع منجر به تولید گاز مونوکسید کربن می‌شود.

۲. نشتی از اگزوز یا بدنه هیتر

با گذشت زمان، دستگاه‌های گرمایشی دچار فرسودگی می‌شوند. سوراخ‌های کوچک در اگزوز یا بدنه می‌توانند زمینه‌ساز نشت گاز شوند.

۳. کمبود اکسیژن در اطراف مشعل

نبود جریان هوای کافی باعث سوخت ناقص می‌شود. این مورد اغلب در گلخانه‌های بسته و بدون تهویه مناسب رخ می‌دهد.

۴. ایمن نبودن دودکش‌ها

دودکش‌هایی که به درستی نصب نشده‌اند یا مسیر خروجی آن‌ها مسدود است، باعث بازگشت گازهای سمی به داخل گلخانه خواهند شد.

علائم مسمومیت گیاهان با گاز مونوکسید کربن

گیاهان نمی‌توانند حرف بزنند، اما از طریق ظاهرشان با ما صحبت می‌کنند. نشانه‌های زیر می‌تواند زنگ خطر مسمومیت با گاز CO باشد :
·  ریزش گل‌ها و از بین رفتن جوانه‌ها
·  عدم میوه‌دهی یا توقف رشد
·  مثلثی شدن برگ‌ها، به‌ویژه در گیاهان پهن‌برگ
·  هاشوری شدن لبه برگ‌ها
·  پیچ‌خوردگی یا تاب برداشتن برگ‌ها
·  ظاهر غیرطبیعی یا بدشکل شدن میوه‌ها و محصولات

راهکارهای مقابله با مسمومیت گیاهان با گاز CO

۱. پیشگیری همیشه بهتر از درمان است!

به‌صورت دوره‌ای مشعل‌ها، اگزوزها، هیترها و دودکش‌ها را بررسی کرده و در صورت نیاز سرویس یا تعویض کنید.

۲. استفاده از دستگاه سنجش گاز

نصب سنسورهای سنجش مونوکسید کربن در گلخانه باعث می‌شود در اولین لحظات نشت، هشدار دریافت کرده و اقدام لازم را انجام دهید.
مقدار مجاز CO در هوا بین ۰.۵ تا ۵ پی‌پی‌ام است. بیشتر از این عدد، خطرناک خواهد بود.

۳. تهویه مناسب

استفاده از فن‌های تهویه قدرتمند و هواکش‌های استاندارد، جریان هوا را برقرار می‌کند و از تجمع گازهای خطرناک جلوگیری می‌کند.

۴. پاکسازی محیط در صورت آلودگی

اگر متوجه آلودگی شدید، با تقویت تهویه و تخلیه هوا از گلخانه، محیط را پاکسازی کنید. به گیاهان شوک وارد نکنید و تا بهبود کامل، از کودهای شیمیایی مانند NPK استفاده نکنید.
 

سخن پایانی: با قاتل خاموش مقابله کنید

گاز مونوکسید کربن ممکن است بی‌صدا وارد گلخانه‌تان شود، اما تأثیرش پرسر و صداست! کاهش رشد، مرگ گیاهان، و خسارت‌های مالی از جمله عوارض آن است. پس اگر به سلامت گیاهانتان اهمیت می‌دهید، مراقبت‌های پیشگیرانه را جدی بگیرید. بررسی منظم تجهیزات گرمایشی، استفاده از سنسورهای هشداردهنده و تهویه مناسب، شما را از وقوع فاجعه نجات خواهند داد.